İran-İsrail ilişkileri, dört ana döneme ayrılabilir: 1947-53 arası dönem, Pehlevi hanedanı döneminde dostluk dönemi, 1979'da İran İslam Devrimi'nden 1990'a kadar süren kötüleşme dönemi ve son olarak Körfez Savaşı'nın sonundan beri düşmanlık dönemi. 1947'de İran, Birleşmiş Milletler Filistin Paylaşım Planı'na karşı oy kullanan 13 ülke arasındaydı. İki yıl sonra, İran, İsrail'in Birleşmiş Milletlere kabul edilmesine karşı oy kullandı. Yine de, İran, İsrail'i Türkiye'den sonra egemen bir devlet olarak tanıyan ikinci Müslüman ülke oldu. Batı yanlısı Muhammed Rıza Pehlevi'yi yeniden iktidara getiren 1953 darbesinden sonra, iki ülke arasındaki ilişkiler önemli ölçüde iyileşti.
1979'da İslam Devrimi'nden sonra, İran İsrail ile bütün diplomatik ve ticari ilişkilerini kopardı ve İran hükûmeti İsrail'in bir devlet olarak meşruluğunu kabul etmedi. Soğuk barıştan düşmanlığa dönüş, Sovyetler Birliği'nin çöküşünden kısa bir süre sonra, 1990'ların başlarında başladı. Çöl Fırtınası sırasında Irak ordusunun yenilgisinden sonra Orta Doğu'daki göreceli güç İran ve İsrail'e yöneldi. İzak Rabin'in hükûmeti İran'a karşı daha saldırgan bir tutum benimsemesiyle iki ülke arasındaki çatışma 1990'ların başında tırmandı.1
İsrail, Pehlevi Hanedanlığı döneminde İran'ın silahlandırılmasında yer aldı:
The Observer, İsrail'in İran-Irak Savaşı sırasında İran'a silah satışlarının yıllık 500 milyon ABD doları olduğunu iddia etmiştir4 ve Time, 1981 ve 1982'de, "İsraillilerin, anlaşmaların finansal açıdan üstesinden gelmek için İsviçre banka hesaplarını kurduklarını" bildirdi.56
1979'da Aşkelon ve Eilat boru hattının ele geçirilmesinin ardından İran, İsrail'e karşı tazminat talebinde bulundu. 27 Haziran 2016'da İsviçre Federal Mahkemesi, davayı 1.1 milyar dolar artı faizle İran lehine karar verdi.7
Orijinal kaynak: iran-israil ilişkileri. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Ronen Bergman, "5 billion Reasons to Talk to Iran," Haaretz (Tel Aviv), 19 March 1999; in "Israel's Outstanding Debt to Iran Viewed," FBIS Document FTS19990319001273, 19 March 1999. ↩
"Minutes from Meeting Held in Tel Aviv between H. E. General M. Dayan, Foreign Minister of Israel, and H.E. General H. Toufanian, Vice Minister of War, Imperial Government of Iran," Top Secret Minutes from Israel's Ministry of Foreign Affairs, 18 July 1977, in Digital National Security Archive ↩
(For more on Israeli Hawk missile sales to Iran see Richard Johns, "Arms Embargo Which Cannot Withstand The Profit Motive," Financial Times (London), 13 November 1987) ↩
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page